Светот на раб на провалија ако овде избие војна! Експерт предупреди на 4 критични точки

Добивај вести на Viber

Каде ќе избие следниот израелско-ирански конфликт? Како што вели Мајкл Стивенс, експерт за Блискиот Исток во Кралскиот институт за истражување на одбраната (RUSI), во својата анализа за Дејли Меил, Црвеното Море, Ирак, Сирија и Либан би можеле да бидат идни боишта каде војната би била толку жестока што Газа би ја претставувала само предјадење, мала увертира за многу полош и поширок конфликт.

Блискиот исток, според авторот, е на работ на опасна пропаст по една недела во која Израел и Иран ги извршија своите одмазднички напади. Во текот на изминатите две децении, двете земји водеа „војна во сенка“ преку прокси групи како Хезболах во Либан, кој е поддржан од Техеран, или преку тајни активности и сајбер војна, насочени кон инфраструктурата на другата страна.

Она што е важно е дека ниту една земја не ја користеше својата војска за отворени напади внатре во суверената територија на другата. Оваа недела, сепак, тоа табу беше скршено, втурнувајќи го регионот во вознемирувачка нова динамика во која Израел и Иран може да најдат неопходно да преземат одмазднички мерки за да избегнат да изгледаат слаби во очите на другите актери.

Како што стојат работите сега, проценува Стивенс, настаните се одвиваат толку брзо што е тешко да се предвиди на кој начин ќе се развиваат работите, а високото ниво на тензија значи дека секое погрешно проценување од која било страна може да доведе до брза ескалација на регионалното насилство, па затоа потребно е да размислите како може да се случи и каде може да се случи.

Регионот на Блискиот Исток е полн со потенцијални жаришта кои би можеле брзо да се разгорат, но некои области се поопасни од другите.

Црвеното Море е на прво место, тука е и Ирак

Црвеното Море е веројатно првото место каде се очекуваат големи проблеми. Сојузниците на Иран, Хутите, јеменските шиитски бунтовници, се главната сила во Јемен. По девет години граѓанска војна во Јемен, стана тешко да се оттргнат од нивните бази на Западниот Брег и тие целосно го контролираат главниот град Сана.

Четири месеци Хутите напаѓаат цивилни бродови и се соочуваат со одмазда од американските и британските воздушни сили. Сепак, тие сè уште имаат способност да таргетираат бродови со проектили и беспилотни летала, што ја прави навигацијата во тој регион на клучната трговска рута многу неизвесна. Тие напади лесно би можеле да ескалираат, па дури и да се прошират на Индискиот Океан, бидејќи Иран се обидува да ги искористи сите средства што му се на располагање за да ги зголеми трошоците за конфликтот на Запад.

Во Ирак, шиитските вооружени групи - некои лојални на Иран - поврзани со владините министерства имаат способност да таргетираат западни цели како што се амбасадите и да вршат напади врз западните објекти како што се нафтените компании и американските воени објекти. Американската воена база Ал Асад во западен Ирак, како и воздухопловната база во курдскиот главен град Ербил, веќе се мета, а Иранците би можеле да изберат да ги таргетираат овие бази со балистички ракети или беспилотни летала, што ќе ги вовлече САД подлабоко во конфликтот.

Израел, од друга страна, изврши воздушни напади против овие групи во 2019 година, а Израелците можеби сметаат дека понатамошните напади би биле добар начин да се нанесе штета на Иран без друг директен напад на неговата територија.

Сирија и Либан

Израелците, исто така, може да одлучат да го зголемат своето присуство во Сирија, каде што главниот град Дамаск е дом на неколку ирански воени команданти и баталјон на иранскиот корпус на револуционерната гарда (ИРГЦ). Овие единици би можеле да се користат за планирање ирански напади од Сирија, но може да бидат и цел на одмазда од страна на израелската авијација, како што се случи во март, кога високиот командант на ИРГЦ Мохамад Реза Захеди беше убиен во израелски воздушен напад.

Логистичките врски на Иран од сириската престолнина до неговиот сојузник во Либан, Хезболах, ја прават јужна Сирија очигледна точка на удар каде што може да дојде до брза ескалација и одмазднички напади од двете страни.

А тука е и самиот Либан, каде Хезболах размени оган со Израел повеќе од 5.000 пати откако Хамас го нападна Израел на 7 октомври минатата година и од почетокот на војната во Газа. Оттогаш, 200 Либанци и 16 Израелци се убиени, а големи области од двете страни на израелско-либанската граница остануваат празни, бидејќи цивилите бегаат во страв за своите животи.

Хезболах има арсенал ракети проценет на повеќе од 150.000 парчиња. Доколку бидат лансирани, тие ќе го нарушат повеќеслојниот систем за воздушна одбрана на Израел и ќе предизвикаат хаос низ целата земја. Израел тогаш ќе мора да го нападне Либан како одмазда, што ќе доведе до војна чија жестокост би била толку интензивна што Газа ќе изгледа како само почеток на вистински конфликт.

Со оглед на тоа колку страшен исходот од таков конфликт би можел да биде, малку е веројатно дека Иран или Израел би предизвикале општ конфликт на северот, освен ако ситуацијата не се влоши до точка каде што едноставно нема друга опција.

Меѓусебни напади меѓу Иран и Израел

Но, на крајот на краиштата, тука се и самите Израел и Иран. Со оглед на големата оддалеченост меѓу двете земји, ниту една не би можела да изврши директна инвазија, но и двете земји поседуваат значителен арсенал на балистички ракети и сцени како онаа во ноќта на 13 април, кога Иран изврши голем напад врз Израел, навистина може да стане редовна појава. Ова за возврат ќе предизвика длабока загриженост кај САД и кај западните сојузници, како што е ОК, кои се решени да го бранат Израел.

И додека Израел е осомничен дека има нуклеарен арсенал, Иран сè уште нема произведено сопствено нуклеарно оружје, така што нема шанси за нуклеарен конфликт на Блискиот Исток во блиска иднина, оценува авторот.

Од друга страна, присуството на важни американски бази во Бахреин, Кувајт, Катар и Обединетите Арапски Емирати, кое вклучува силно британско воено присуство, не значи многу во смисла на ескалација. Овие ресурси би можеле да се искористат за контрола на небото меѓу Израел и Иран доколку работите се влошат, но тие земји јасно ставија до знаење дека не може да се изврши одмазднички напад против Иран од овие бази и дека нема да прифатат да бидат вовлечени во пошироката конфронтација на Израел, што значи САД, против Иран.

Затоа, според Стивенс, веројатноста за конфликт во Заливот е прилично мала, но многу поверојатно е дека иранските поморски сили ќе престанат да транспортираат низ Ормутскиот Теснец, како што се случило многу пати досега, што нагло би ја зголемило цената на нафта и сериозно да го наруши снабдувањето со енергија од третиот свет.

Итна дипломатија

Сето ова создава многу загрижувачка слика каде што повеќе точки на удар би можеле да го доведат регионот во многу поширок конфликт. Ресурсите на Иран во Либан, Сирија, Ирак и Јемен значат дека има многу точки каде Техеран може да биде загрозен доколку работите ескалираат.

Во меѓувреме, израелската супериорна воена технологија значи дека земјата може да изврши прецизни напади врз иранските ресурси во секое време и каде било.

Во исто време, во регионот сега работи интензивна итна дипломатија, која може да помогне да се „оладат главите“ и да се надмине моменталната состојба. Најважно ќе биде да се убедат и Израел и Иран да ги „смират страстите“ и да се повлечат од сегашниот циклус на ескалација, пред работите да се влошат.

Единствената позитивна работа е што, и покрај масовноста на нападот, никој не беше повреден, ниту цивили не беа цел. Затоа, заклучува Мајкл Стивенс, се уште има време да надвладее дипломатијата и регионот да избегне поширока војна.

Извор: Jutarnji list/Daily Mail