ЕВЕ КАКО МОЖЕ ДА СЕ СТАНЕ ШВАЈЦАРСКИ ПЕНЗИОНЕР, КОЈ ДОБИВА И 13 ПЕНЗИЈА - што се знаеме за швајцарскиот пензиски систем

Добивај вести на Viber

На референдумот мнозинството швајцарски граѓани го поддржаа предлогот пензионерите да добијат тринаесетта исплата. Што знаеме досега за тринаесеттата пензија во Швајцарија?

Иницијативата „За подобар живот во старост“ ја поддржале 1.884.054 граѓани на Швајцарија, а против се изјасниле 1.350.406. Процентуално за неа се изјасниле 58,25 отсто, а против 41,75 отсто.

Интересно е да се погледнат резултатите од референдумот по кантони. Иницијативата доби најголема поддршка во западните кантони. Јура предничи со дури 82,54 отсто „за“, а по неа е Нојшател каде 78,44 отсто од граѓаните ја поддржаа иницијативата. Од другата страна се централниот и источниот кантон. Најголем процент на граѓани кои се спротивставија на иницијативата има во Обвалден, каде 59,53 отсто биле против воведување на тринаесеттата пензија.

Плаќањето се очекува да започне во 2026 година

Ако мислевте дека швајцарските пензионери веќе оваа година ќе го почувствуваат зголемувањето на нивниот домашен буџет, се лажевте. Иако резултатот од референдумот е обврзувачки, тоа не значи дека измените на законската регулатива ќе се спроведат на краток рок. Се очекува најстариот Швајцарец да ја добие својата тринаесетта пензија за прв пат дури во 2026 година. Со оваа измена практично годишната пензија ќе се зголеми за 8,3 отсто.

Тринаесетта пензија ќе земаат и оние со најниски пензии, кои земаат месечен надоместок. Сепак, тринаесеттата пензија ќе им падне само на старосните пензионери. Корисниците на семејна и инвалидска пензија нема да бидат среќни. Одлуката не се однесува на нив, па сепак ќе имаат само 12 уплати годишно.

Начинот на кој предлогот ќе се спроведе се уште не е познат

Иницијативата не го вклучува начинот на кој ќе се финансираат зголемените годишни трошоци за исплата на пензиите. Се проценува дека трошоците нема да бидат воопшто занемарливи, дури и за земја која е модел за финансиска стабилност. Швајцарскиот буџет ќе биде оптоварен со дури 5 милијарди франци годишно кога ќе почне да се исплаќа тринаесеттата пензија.

Јасно е дека овие средства треба да се обезбедат на начин да не се загрози стабилноста на националната валута и јавните финансии. За тоа ќе одлучи швајцарскиот парламент. Постојат различни можни решенија. Еден од нив е зголемување на придонесите од плата, а не е исклучено и зголемување на стапката на ДДВ. Секако дека има и други можни решенија, а голема е веројатноста парламентот да се изјасни за комбинација од неколку начини на финансирање.

Потребни се и дополнителни реформи

Во последниве години, во Швајцарија беа преземени голем број мерки за да се обезбеди непречено финансирање на пензискиот систем. Не така одамна, во 2020 година, стапката на придонеси беше зголемена. Почетокот на оваа година веќе беше означен со зголемување на одредени стапки во рамки на данокот на додадена вредност. Возрасната граница за жените континуирано се зголемува и ќе достигне 65 години во 2028 година.

Планот беше да се обезбеди целосна стабилност на финансирањето на пензискиот систем најдоцна до 2030 година. Секако, одлуката на швајцарските граѓани да воведат 13-та пензија секако ќе има значително влијание врз претходно усвоените планови. Голем предизвик ги очекува економистите и политичарите. Потребно е да се обезбедат потребните пари без истовремено да се загрозат другите сектори.

Пензиски услови во Швајцарија

Швајцарскиот пензиски систем има 3 столба. Првиот столб е задолжителното државно осигурување. Вториот и третиот столб ги претставуваат приватните пензиски фондови, а вториот столб е задолжителен во Швајцарија. Правата што можат да се остварат во овие фондови зависат од нивната понуда и договорот што го склучил осигуреникот при влегувањето во осигурувањето.

Општиот услов за старосна пензија во Швајцарија е 65 години. Пониска е само кај жените родени пред 1964 година. Жените родени во 1960 година или порано имаат најниска возраст. Доволни им се 64 години живот. За секоја наредна година на раѓање, на условот се додаваат уште 3 месеци, додека не се достигне општото барање. Во однос на стажот, швајцарските регулативи не бараат. За пензија се доволни само 12 месеци стаж. Тоа може да се постигне со работа, но прописите знаат уште два начини. Пензија можат да добијат и лицата кои најмалку една година се осигурени „преку“ брачниот другар и кои за тоа време платиле придонеси во висина од најмалку двојно помали од платата. Исто така, можно е минималното стажирање да се заврши преку родителска грижа, како и преку грижа за други лица.