ТРИ МУДРИ ГЛАВИ ЌЕ ЈА „УЧАТ“ И МОНИТОРИРААТ ВЛАСТА ЗА БУЏЕТОТ И ДОЛГОТ - еве кои се членови на првиот Фискален совет

Добивај вести на Viber

Академик Абдулменаф Беџети, професорката од Економски факултет Мирјана Трпеска, како и долгогодишниот банкар и професор Глигор Бишев, ќе мониторираат како власта го крои буџетот и менаџира со јавниот долг на државата, и ќе укажува дали тоа е добро или лошо за фискалната одржливост на државата.

Всушност, овие три истакнати економски имиња во земјава ќе бидсат членови на Фискалниот совет, тело кое одамна беше заговарано, но ќе се формира оваа година, а чија главна цел е да биде еден вид контролен механизам на секоја една власт, со цел таа да не „забега“ со виспоки буџетски дефицити и нивоа на јавен долг, со кои потоа не би можеле да се справуваат идните генерации, а и би го довеле во прашање навременото раздолжување на државата.

Членовите на Фискалниот совет, како што и беше предвидено, ги предложија три институции, и тоа Македонската академија на науките и уметностите, потоа Државниот завод за ревизија, како и Народната банка на Македонија.

Сеуште точно не се знае кога ќе почне да работи фискалниот совет, а според претходните најави, тоа требаше да се случи до крајот на оваа година.

Она што е познато е дека членовите на фискалниот совет ќе земаат по две просечни плати, што согласно последната просечна плата од над 36 илјади денари, значи дека тие би добивале месечен надоместок од нешто над 72 илјади денари.

Кои се „мудрите глави“ од кои властите ќе бараат „ум“ при кроерњето на државната каса?

Во јавноста не треба посебно да се претставува истакнатиот економист и професор, но и академик, проф. д-р Абдулменаф Беџети. Тој им е особено добро познат на македонските економски новинари, но и на јавноста, со своите издржани ставови за макроекономските бројки, често и прилично критички и жестоки за извршната власт во делот на нејзините економски политики.

Беџети е избран во март како предлог на МАНУ за член на Фискалниот совет, од страна на Извршниот одбор на Академијата.

Неговата биографија говори дека е роден на 2 јули 1959 година. За член на МАНУ е избран на 4 јули 2012 година. Во септемвро 2018 година е избран за Ректор на Универзитетот на Југоисточна Европа, функција која сеуште ја извршува. Во септември 2022 година е избран за претседател на Интеруниверзитетската конференција на земјава. Тој учествувал во пројни проекти и има издадено многу публикации, а автор е и на повеќе од 300 статии со социоекономски мислења, како и на повеќе книги.

Уште еден избран член на Фискалниот совет е проф. Д-р Глигор Бишев, кој на јавноста и е познат како долгогодишен успешен банкар, кој претходно учествуваше и во врвните функции на монетарната власт на државава.

Бишев ќе членува во Фискалниот совет како предлог на Народна банка на Македонија, токму институцијата од каде и што се неговите професионални почетоци. Како набљудувач на процесот на избор се јавила и Светска банка.

Во моментов проф. Д-р Глигор Бишев е претседател на Советот за образование и стратешки истражувања при Стопанската комора на Македонија, потоа надворешен советник на премиерот, како и член на Надзорниот одбор на Шпаркасе банката.

Претходно, од мај 2013 година до 2022 година тој беше главен извршен директор и претседател на Управниот одбор на Шпаркасе банка, додека, пак, од 2000 до 2013 година беше главен извршен директор и претседател на УО на Стопанска банка Скопје.

Од 1997 до 2000 беше заменик гувернер на НБМ, а од 1994 до 1997 година беше вицегувернер во централната банка.

Има бројни академски ангажмани, трудови, две книги, како и 250 статии.

И, како кандидат од Државниот завод за ревизија во Фискалниот совет ќе дојде проф.д-р Марина Трпеска.

Оваа истакната економистка е исто така избрана на јавен оглас што го распишале ДЗР, а на кој се пријавиле две кандидатки, и тоа Трпеска, како и професорката Снежана Костадиноска Милошеска.

Таа е доктор на економски науки, со 20 години работно искуство, односно најголем дел односно 18 години на Економскиот Факултет на УКИМ и тоа на Одделот за сметководство и ревизија, како и две години работела во Министерството за финанснии.

Воспоставувањето на Фискалниот совет како независно тело е предвидено со новиот Закон за буџети.

Фискалниот совет за својата работа одговара пред Собранието на пред кое ќе поднесува извештај за својата работа најмалку еднаш годишно до крајот на мај за претходната година.

Согласно Законот, Фискалниот совет на независна, објективна и професионална основа ќе изработува анализи и мислења за макроекономските и фискалните претпоставки користени за изработка на Буџетот на државата и фискалната стратегија, за Измената и дополнувањето на Буџетот на државата, Полугодишниот извештај за реализација на буџетот, Завршната сметка на Буџетот и друга документација поднесена пред Собранието или објавена согласно законот.

Сите членови на Фискалниот совет ги вршат своите активности во Советот без засновање работен однос. За нивната активност им се утврдува месечен надоместок во висина од две нето просечни плати исплатени во земјава.

Мандатот на членовите на Фискалниот совет е шест години, без право на повторен избор. Сепак, лицето кое ќе биде предложено за член во првиот состав на Фискалниот Совет на предлог на Народната банка, ќе има мандат од две години со право на повторен избор.

Член на Фискалниот совет не смее да има казна, забрана за вршење професија, да не е пратеник во Собранието, ниту член на Владата. Не смее да е вработен во јавен субјект на државно или на локално ниво, освен - универзитетски професор или вработен во научно-истражувачка институција или времено ангажиран во меѓународна финансиска институција. Кандидатот не смее да е член на органи на политичка партија, ни носител на јавна функција во претходните пет години.

Нина Нинеска-Фиданоска