ЕДЕН ОД НАЈГОЛЕМИТЕ ПРОБЛЕМИ ВО АЛБАНИЈА: Зошто зградите од земјотресот се урнаа како кула од карти?

Добивај вести на Viber

Над 5500 домови во соседна Албанија се уништени по најсилниот земјотрес кој се случи во таа земја во послендите 40 години. Скоро 3000 луѓе пак се евакуирани. Ова го покажале официјалните податоци за направената штета во земјотресот кои ги собрале надлежните инспектори во Тирана, Драч, и околните места.

Последиците се навистина стравични, сцените го шокираа светот, а силното тресење на тлото на земјата однесе во смрт 51 човечки животи.

Надеж за живи под урнатините се помалку

Има се помалку шанси да има преживеани во урнатините, но спасувачите од неколку земји не се откажуваат. Работата што ја прават не е малку лесна. Голем број згради беа тешко оштетени или целосно пропаднати, дури и повеќекатните згради се урнаа како кула од карти.

Зошто зградите со шест или седум ката се толку лесно урнати? Дали тоа беше само сила на природата или за обемот на трагедијата придонесе и човекот?

Двата најсилни земјотреси што ја погодија Албанија на 26 ноември беа со јачина од 6,4 степени по Рихтер (околу четири наутро) и 5,2 степени Рихтер (во 7 и 10 часот наутро). Овие два земјотреси предизвикаа низа ситни земјотреси во следните часови и денови, чија јачина не надминуваше три степени Рихтер.

Дали земјотресите со јачина од 5 и 6 степени се силни доволно за да урнат шест-катната зграда до темелите, како што беше случајот во Драч или пет-катната станбена зграда во Туман? Која е моќта на овие земјотреси?

Рихтеровата скала го дефинира силниот земјотрес со јачина од 6 до 6,9 степени, и го смета степенот на оштетување, во зависност од близина на епицентарот, на среден.

- Се очекува лесно до умерено оштетување во зградите отпорни на сеизмичко уништување и оштетување од умерено до големо при лошо дизајнирани проекти. Земјотрес се чувствува во пошироки области, до неколку стотици километри од епицентарот, а во епицентралниот регион, земјата силно се врти. Ова вклучува оштетување, напукани ѕидови и слично, но не повеќе од тоа.

Земјотресите со пет степени според Рихтер се сметаат за умерени и не се доволно силни за да предизвикаат големи штети. Според Рихтеровата скала, за да се срушат зградите, потребен е земјотрес од 7 до 7,9 или поголем. На пример, земјотрес во овој опсег со големина би предизвикал оштетување на повеќето згради, дури и оние што се изградени да издржат сеизмичко уништување, а во случај на таков земјотрес, се очекува целосен и делумен пад на зградите.

Зошто последиците од земјотресот во Албанија, особено во градот Туман, се поблиску до земјотрес со јачина од седум степени од најсилниот Рихтер со 6,4 степени? Одговорот е најверојатно начинот на кој се гради во Албанија.

Проблем од 90-тите

Имено, Албанија има голем проблем со дивоградбите, кој датира од 90-тите години.

Овој проблем особено влијае на предградието на градовите и крајбрежните градови, кои во последниве години доживеаја голем бум заради зголемувањето на туристите.

На брегот се изградени голем број станови, простории за изнајмување или хостели, од кои многу немаат потребни градежни дозволи или се изградени во согласност со важечките прописи.

Сликите од Драч, втор по големина албански град и локален туристички центар, го потврдуваат ова. Неколку хотели се распаднаа како кула од карти во Драч, вклучувајќи го и хотелот Вила Палма. Тоа е зграда од седум ката, која буквално повеќе не постои.

Вака изгледаше „Вила Палма“ пред земјотресот ...

.... и вака после земјотресот.

Од друга страна, во Туман, на околу триесет километри од Тирана, пропаднаа претежно нови понови станбени згради, како што е на пример зградата на пет ката. Постарите згради, изградени во 1970-тите и 1980-тите, претрпеа оштетувања или останаа со напукани ѕидови, но не пропаднаа.

Во Албанија не само што се градат приватни згради и хотели нелегално, туку и бројни џамии. Во септември 2016 година, кога започна легализацијата на овие објекти, се проценува дека има речиси 1.000 од нив на национално ниво, повеќето во Тирана.

Политичка игра

Проблемот со дивоградба во Албанија датира од 90-тите години на минатиот век. Тој е широко распространет, но она што го кочи неговото решавање е политиката.

Државата со години затворала очи за нелегална градба, затоа што првично главно беа сиромашни граѓани кои градеа на периферијата на градот. Истите овие сиромашни граѓани се исто така голем електорат, така што надлежните не сакаа посериозно да го сфатат прашањето за дивоградбите.

Првиот закон за легализација на дивоградбите во Албанија беше донесен во 2006 година, а подоцна беше формирана Агенцијата за легализација, урбанизација и интеграција на неформалните области (АЛУИЗНИ).

Податоците од 2006 година покажуваат дека 220.000 предмети во тоа време чекале за легализација. Колку забавува работата на овој процес, покажаа албанските власти дека само 60.000 имоти биле легализирани меѓу 2006 и крајот на 2016 година.

Во меѓувреме, нелегалната изградба продолжи. Извештајот на Светската банка за 2012 година покажува дека меѓу 2006 и 2012 година, и покрај 80% од законските регулативи во областа на градежништвото, биле изградени околу 80.000 нови нелегални живеалишта. Други извори велат дека тој број би можел да биде дури 120.000.

Прашањето за нелегална градба беше едно од првите што го реши владата на актуелниот премиер Еди Рама кога ја презеде власта во јули 2013 година. Веќе во август, Рама објави пакет мерки за итни случаи насочени кон решавање на овој горлив проблем. Како што беше најавено во тоа време, пакетот предвидуваше и казни за оние што нелегално градат долж крајбрежјето, археолошките паркови и заштитените природни живеалишта.